ڇوليون
ھرانسان لاءِ جنت جو
تصور پنھنجو پنھنجو آھي، ڪن ماڻھن کي جنت جي حورن جي طلب آھي ۽ انھن کي ياد ڪري
سندن گگون جيئري ئي ڳڙڻ لڳنديون آھن، ڪن کي وري غلمانن جي صحبت بي چين رکي ٿي، ڪي
شرابن طھورا جو ذائقو چکڻ جا خواھان آھن. غالب وري چئي پيو تـ کيس جنت جي حقيقت
معلوم آھي بس دل کي وندرائڻ (بھلائڻ) لاءِ خيال سٺو آھي. بي بي رابعا بصريءَ لاءِ
روايت آھي تـ اھا ھڪ ھٿ ۾ پاڻي جي بالٽي ۽ ٻئي ھٿ ۾ باھ جي اماڙي کنيو پيئي ويئي
کانئس ڪنھن ان جو سبب پڇيو تـ وراڻيائين ”وڃان ٿي دوزخ جي باھ وسائڻ ۽ جنت کي ساڙڻ
تـ جيئن انسان اللھ پاڪ جي عبادت بنا ڪنھن خوف يا لالچ جي ڪري سگهن.“ منھنجي لاءِ جنت ھڪ اھڙي جاءِ آھي جتي، وڻ
ٽڻ،گل ٻوٽا،
جبل، نديون، آبشار ھجن ۽ ان ماڳ تي انسان
سان گڌ ٻيا ساھوارا امن
سان رھندڙ ھجن، جتي خوشيون ھجن، علم ھجي، محبت ھجي، جتي ذات پات، جنس، مذھب، فرقي
جو ڪو نشان نـ ھجي، جتي ڪنھن بـ قسم جي ڪائي پريشاني نـ ھجي، جتي رقص، موسيقي، راڳ رنگ
جا آلاپ ھجن، ۽ جتي وڃڻ
کان پوءِ اوھان جي دل ٻئي ڪنھن پاسي وڃڻ جي خواھش ئي نـ ڪري. ڪجھ ڏينھن اڳ سائين غلام مرتضى سومرو (جي ايم
سومرو)، سائين ربنواز ميراڻي صاحب جن سان گڏجي ھڪ اھڙي جنت جو نظارو ڪري آيو آھيان
جيڪو سنڌ جي ضلع گهوٽڪي ۾ سائين منظور حسين سومري جي ڪاوشن سان ”جيجل امان پبلڪ
ھاءِ اسڪول“ جي نالي سان جڙيل آھي. ھڪ نيڪ ۽ سخي انسان پنھنجي ڀائرن سان پنھنجي
ملڪيت جي ورھاست ڪرڻ بعد سندس حصي ۾ آيل پنھنجي ڪروڙين روپين ماليت جي زمين تي
پنھنجي کيسي مان ڪروڙين روپيا خرچ ڪري ھڪ بين الاقوامي معيار جو تعليمي ادارو قائم
ڪيو آھي. اسڪول جي اڏاوت ۾ بھترين معيار جو مٽيريل استعمال ٿيل آھي، عمارت آرڪيٽيڪچر
جو ھڪ اھڙو مثال آھي جنھن جي پري کان ھڪ جھلڪ ڏسڻ سان ماڻھو مٿس موھت ٿيو پوي.
خلاصا ھوادار ڪلاس روم، قيمتي، پائيدار ۽ رنگا رنگي بئنچون، ڪرسيون، ٽيبلون، ليبارٽريز،
وڏو ۽ ڪشادو آڊيٽوريم، ملٽي پرپز ھال، لئبرري، ڪمپيوٽر ليب، تيز ترين انٽرنيٽ سروس
بس ڇا ڳالھ ڪري ڇا ڪجي. ان کان سواءِ نياڻين جي سکيا لاءِ ووڪيشنل سينٽر جنھن ۾
اڪيچار سلائي مشينون ٽيبلن تي فڪس ٿيل نظر آيون؛ جن ۾ ٻـ عدد انتھائي جديد ۽ قيمتي
جوڪي ڪمپنيءَ جون مشينون پڻ شامل ھيون جن ۾ ڊسڪ وجھي پنھنجي پسند مطابق سلائي ۽
ڪڙھائي خودڪار نموني ڪري سگھجي ٿي شامل ھيون. سلائيءَ سان گڏ ڪڙھائيءَ جو الڳ
بندوبست ۽ انھن ھالن ۾ نياڻين پاران سلائي، ڪڙھائي ڪري رکيل ڪپڙا نياڻين جي سکيا
جي ساک ڀريندي نظر آيون. نوجوان ڇوڪرن ۽ ڇوڪرين کي آن لائين لرننگ ۽ آن لائين
ارننگ، فري لانسنگ سيکارڻ لاءِ ھڪ اعلى ڊگري حاصل ڪيل نوجوان جو خدمتون ورتيون
ويون آھن. اداري ۾ بجليءَ جي رسد ھڪ منٽ لاءِ بـ بند ناھي ٿيندي ڇوتـ سمورو وھنوار
طاقتور سولر انرجي تي ھلندو آھي. جيجل ماءُ اسڪول جي مک عمارت جي ڀرسان ھڪ بين
الاقوامي معيار جو مدرسو پڻ قائم ڪيو ويو آھي جتي طالبن کي ديني تعليم جي روشنيءَ
سان منور ڪيو ويندو آھي پر انھن لاءِ لازمي قرار ڏنو ويو آھي تـ اھي پنھنجي نصابي
تعليم بـ جاري رکن. اتيئي ھڪ جديد ترين چئونرو ”ڪچھريءَ جو ماڳ“ جي نالي سان جڙيل
آھي جنھن ۾ جنڊي تي جڙيل خوبصورت صوفا سيٽ ۽ کٽون رکيل آھن جن کي ڏسندي ئي اوھان
جي دل ۾ پنھنجي عظيم ثقافتي ورثي تي فخر جا احساس اڀري پوندا. ڀرسان ئي وري اوطاق
جو ڪمرو وڏي ڪمال ڪاريگريءَ سان جڙيل آھي جنھن جي ڇت ڪمال ڪاريگريءُ سان ڪانن ۽
رنگين ڌاڳن وارن رسين سان جڙيل آھي. عمارت جي چوڏس ھرقسم جي قيمتي وڻن جون قطارون
اوھان کي نظر اينديون. سائين منظور حسين سومرو تازو اتي ھڪ انبن جو باغ پڻ پوکيو
آھي جنھن ۾ سنڌ ۽ ملڪ جي بھترين انبن جا وڻ لڳايا ويا آھن. انھن وڻن ٽڻن تي ھرقسم
جا پکي وڏي اطمينان سان پنھنجون ٻوليون ٻوليندي نظر آيا.
اسان کي گائيڊ ڪندڙ
انتھائي شفيق ۽ مھربان نوجوان محترم حافظ قادر بخش سينئر ايڪزيڪيٽِوُ جنھن جو جيجل
امان پبلڪ اسڪول قائم ڪرڻ ۾ وڏو سھڪار رھيو آھي ۽ جيڪو ٻين ڪيترن ادارن کي
ڪاميابيءَ سان ھلائيندڙ پڻ آھي ٻڌايو تـ سائين منظور حسين سومري اھي وڻ ٽڻ، گل
ٻوٽا پوري پاڪستان مان خريد ڪري اتي اچي لڳايا آھن ۽ کيس جڏھن ڪنھن انوکي گل ٻوٽي
جا وڻ جو ڏس پتو ملندو آھي تـ پھرين فرصت ۾ ان جي حاصلات لاءِ نڪري پوندا آھن ڀلي
ان لاءِ کيس سوين ميلن جو سفر ڇونـ ڪرڻو پوي. ھر مھمان جي آمد سان اتي وڻن، گلن
ٻوٽن ۾ واڌ لازمي ان ڪري بـ ٿئي ٿي تـ آيل مھمان جي ھٿان ھڪ وڻ يا گل ضرور پوکرايو
ويندو آھي جنھن تي آيل مھمان جي نالي وارري تختي لڳائي ويندي آھي. جڏھن مون انھن
ٻوٽن تي لڳل تختين تي لکيل نالن تي نظر ڦيرائي تـ مون کي پوري سنڌ جي ساڃھوندن سان
گڏ ڪيترن ئي ٻاھرين ملڪن جي مھندارن جا نالا نظر آيا. اسڪول جي عمارت جي ڀرسان ھڪ
مرغي فارم سان گڏ زولاجيڪل گارڊن پڻ قائم ڪيل آھي جنھن ۾ ھرڻ، ٻڪريون ۽ ٻين جانورن
جي نسل افزائي ٿيندي آھي. مٿين ڪلاسن نائين، ڏھين، يارھين، ٻارھين لاءِ الڳ عمارت
جوڙڻ جو ڪم شروع ڪيو ويو آھي جنھن جو ھڪ پورو فلور انفرميشن ڪميونيڪيشن ٽيڪنالاجي
(ICT) لاءِ مختص ھوندو.
ھنوقت تائين مان اوھان
کي اسڪول گهڻو تڻو اسڪول جي اڏاوت، سونھن سوڀيا جون ڳالھيون ٻڌايون آھن. اسڪولن ۾
جيڪڏھن تعليمي عمل معياري نـ ھجي تـ ان قسم جون سڀ سھولتون ڪنھن ڪم جون نـ
رھنديون. ھڪ ننڍڙي وزٽ ۾ اسڪول جي معيار کي پرکڻ ۽ ڪي حتمي رايا قائم ڪرڻ اصولي طور درست ناھي پر مون سرسري طور جڏھن اسان
اسڪول جي ماحول، تعليمي عمل، معيار، روين جي پرک ڪئي تـ ڪيئي مثبت ڳالھيون نظر
آيون. اسڪول ۾ داخل ٿين وقت ٻارڙا انتھائي خوش ۽ ٻھڪندڙ لڳا جڏھن تـ موڪل بعد
واپسي تي اٻاڻڪا نظر آيا جھڙوڪر سندن منشا ھجي تـ جيڪر اڃا وڌيڪ وقت اتي گذارجي.
ان ڳالھ مان اندازو لڳايم تـ اسڪول اندر ضرور دوستاڻو ماحول ھوندو، ٻيو تـ اسڪول
جي آرام ڏيندڙ بئنچن تي ويھندي کين ڪنھن قسم جي ٿڪاوٽ ڪونـ ٿيندي ھوندي، کليل
ھوادار ڪمرا، سڄو ڏينھن سولر جي مھربانيءَ سان پکن جي اڻ کٽ ھوا ڪري کين وقت گذرڻ
جو احساس ئي ڪونـ ٿيندو ھوندو. مٿان وري اسڪول جو ڌڻي سائين منظور حسين سومرو
ھرٻار سان پنھنجي اولاد وانگر پيار ڪندو آھي، نياڻين جي مٿي تي ھٿ رکي ۽ شاگردن
سان ھينڊ شيڪ ڪري کين اطمينان ڏياريندو آھي تـ منھنجي ھوندي اوھان کي ڪنھن بـ ڳالھ
جي ڳڻتي ڪرڻ جي ڪائي ضرورت ناھي. سنڌ اندر اھڙا ڪي چند اسڪول ۽ تعليمي ادارا ھوندا
جتي دڙڪن، دھمانن، مارڪٽ جي جاءِ تي محبت، شفقت، پيار ۽ پنھنجائپ جا سڀاويڪ رويا
رکيا ويندا آھن ۽ جيجل ماءُ پبلڪ اسڪول انھن مان ھڪ آھي. حقيقت ۾ اھو ئي صحيح
طريقو آھي ٻارن کي پڙھائڻ جو، جتي ٻار پنھنجو پاڻ کي محفوظ سمجھي ۽ دل کولي پنھنجي
اندر جي منشا بيان ڪري سگهي. ذھني توڙي جسماني مارڪٽ ٻارڙن کي ھيسائي ڇڏڻ جوسبب
ٿيندو آھي ۽ ٻار منجھيل منجھيل رھندو آھي ۽ پنھنجي دل جي ڳالھ کلي ڪري بيان ڪري نـ
سگھڻ ڪري اندر ئي اندر ڪڙھندو رھندو آھي ۽ جڏھن وڏو ٿيندو آھي تـ سندس شخصيت اڌوري
رھجي ويندي آھي. ان جي مقابلي ۾ استادن جي دوستاڻي طرز تعليم ڪري سڀ شاگرد ۽
شاگردياڻيون دلي اطمينان محسوس ڪنديون آھن. جيجل ماءُ اسڪول اندر ٻارڙن ھڪ ٽڪ ۽
بوڪ شاپ جڙيل آھي جنھن جي مختلف خانن ۾ معياري بسڪوٽ، ٽافيون، بوڪ، پين، پينسلون
رکيل آھن ۽ ھر خاني تي ان وکر جي قيمت لکيل آھي، ھرڪنھن کي آزادي آھي تـ دڪان تان
جھڙي شيءِ کيس گهربل آھي اھا کڻي ان تي لکيل قيمت اتي رکيل کليل دٻي ۾ رکي ھليو
وڃي ڇو تـ ان شاپ کي ھلائڻ لاءِ ڪوبـ مقرر ٿيل ناھي. اھو ھڪ بھترين خيال آھي ۽
ٻارڙن جي ننڍي وھيءَ منجھ ايمانداريءَ جا سلا پوکڻ جي ھڪ تمام ڪامياب ڪوشش آھي،
اھي جڏھن وڏا ٿي ڪري جنھن بـ شعبي ۾ قدم رکندا تـ اميد تـ اتي ايمانداري ۽ سچائيءَ
جا مثال قائم ڪري ايندا.
سنڌ اندر اڳ بـ ديارام
جيٺ مل، نادرشاھ ايڊلجي ڊنشا، نورمحمد لاکير، ڊيپ چند اوجھا، رائي بھادر اڌائو داس
تارا چند، ڪوواسجي جھانگير جھڙا سخي مرد ٿي گذريا آھن جن جي ڪري ڊي جي ڪاليج، اين
اي ڊي يونيورسٽي، نورمحمد ھاءِ اسڪول، اوجھا انسٽيٽيوٽ آف چيسٽ ڊزيز، سول اسپتال
شڪارپور، گدو مينٽل اسپتال جھڙا ادارا قائم ٿيا جيڪي اڄ سوڌو ماڻھن کي فيض ڏيڻ جو
وھنوار جاري رکيون پيا اچن، بلاشڪ سائين منظور حسين سومرو جي ھن ڪاوش کيس انھن
مڻيادار سخي مردن جي لسٽ ۾ وڃي بيھاريو آھي ۽ يقين اٿم تـ سنڌ جا مورخ سومري صاحب
جو نالو ان لسٽ ۾ نمايان طور شامل ڪندا.
ڪجھ ڏيئي وينداسين، ڪجھ
نـ کڻي وينداسين،
ٻور آھيون، ڏيئي ميوو
ڇڻي وينداسين.
تنوير عباسي.