عطامحمد حامي جي 43 ورسي تي لکيل ھڪ تاثر

04 جون 2025ع لقمان خيرپور

9.51 صبح جا

ڪالھ يعني 03 جون 2025ع جي رات جو سچل آڊيٽوريم خيرپور ۾ سنڌ جي ڀلوڙ استاد، محقق، شاعر ۽ سماج سڌارڪ جناب عطا محمد ”حامي“ جي 43 ورسي ملھائي ويئي ھئي. تقريب ۾ مختيار ملڪ، عنايت بلوچ، اختر درگاھي، ڊاڪٽر مھر خادم، قربان منگي، اياز گل، شاھ عبدالطيف يونيورسٽيءَ جي وائيس چانسلر ڊاڪٽر يوسف خشڪ سان گڏ نواب وساڻ ڳالھايو ھو، جڏھن تـ اسٽيج سيڪريٽري امر اقبال ھو. سائين حامي صاحب جي ڊاڪٽر فرزند آيل مھمانن جي آجيان ڪئي ۽ پنھنجي والد صاحب متعلق ڪا نئين ڳالھ نـ ٻڌائي سگھيو ھو. سائين ايازگل ۽ قربان منگي بنا ڪنھن لکڻيءَ جي سڌو سنئون ڳالھ ٻولھ ڪئي ھئي. مون ھڪ ڳالھ ڪيتري عرصي کان نوٽ پئي ڪئي آھي تـ ھن قسم جي پروگرامن ۾ سائين ايازگل ڪابـ اڳواٽ تياري ڪري ناھي ايندو ۽ پوءِ يادگيرين جي بنياد تي ھيڏانھن ھوڏانھن جو ڳالھيون ڪري ڪم ٽپائي ويندو آھي. جيترو سندس نالو آھي ۽ جيترو کيس مان مرتبو ملي ٿو ان کي ڏسندي اھا ڳالھ کيس گھٽ سونھي ٿي. قربان منگي جيتوڻيڪ لکت ۾ ڪا ڳالھ کڻي ڪونـ آيو ھو پر حامي صاحب جون ساروڻيون تمام سيبتي نموني ٻڌائي ويو ھو. پروگرام جي صدارت ڪندڙ ڊاڪٽر يوسف خشڪ صاحب علمي ادبي عالم تـ آھن پر خيرپور اندر سائين حامي صاحب واري دؤر ۾ ڪونـ رھيا ھئا ان ڪري کيس ميار ڏيڻ مناسب ناھي پر موصوف پنھنجي صدارتي خطبي ۾ سڀني مقالا نگارن ۽ ڳالھائيندڙن جي ڳالھين جو وچور تمام سيبتي انداز سان بيان ڪري پنھنجي صدارتي خطبي جو مان رکيو ھو. باقي سائين عنايت بلوچ، اختردرگاھي، ڊاڪٽر مھر خادم، مختيار ملڪ بھترين مقالا پڙھيا ھئا جيڪي حامي صاحب جي تحقيق ۽ تصنيف سان لاڳاپيل ھئا. امر اقبال اسٽيج سيڪريٽري جي سيٽ کي خوب ملھايو ھو ۽ حامي صاحب جي شاعري، سندس ڇپيل ۽ اڻ ڇپيل ڪتابن ۽ ڪجھ ادارن کي موڪليل ڪتابن جا سربستا احوال ٻڌايا ھئا. ھن پروگرام جي آخري صدارتي خطاب کان اڳ خبر ناھي ڪٿان اوچتو پيپلز پارٽي ضلع خيرپور جو صدر، اڳوڻو ايم اين اي جناب نواب وساڻ اچي پھتا ھئا ۽ کيس صدارتي خطبي کان اڳ ڳالھائڻ جو وارو ڏنو ويو ھو. سندس ڳالھين ۾ ڪو ربط نـ ھو، بس ھڪ بي سرو ڀاشن ھو جيڪو موصوف ڏنو ھو.جنھن جو سبب اھو آھي تـ کيس علم، ادب، تاريخ، تحقيق جي ڪا ڄاڻ نـ آھي. بس سندس ۽ نواب وساڻ صاحب جھڙن ڪيترن ٻين جي خوبي اھا آھي تـ اھي ڪنھن اقتداري سياسي خاندان جا فرد آھن، پئسي ۽ پارٽيءَ جي ڏڍ تي ايوانن ۾ رونق افروز ٿي اڪ ڪارا ڪندا آھن.  سندس تقرير جو ڪو منڍ يا ڀڇ نـ ھو، جڏھن اسان سمجھيو پئي تـ بس اھا سندس آخري ڳالھ ھوندي پر وري پئي شروع ٿي ويو. ھر ھر سنڌ امڙ جي ڳالھ ڪرڻ ۽ ان سان گڏ پاڪستان ملڪ جو پڇ ان سان ڳنڍڻ واري لھجي مان سمجھي ويو ھوم تـ اھو احساس تير وانگر سندن دل ۾ کپي ويو آھي تـ ماڻھو کين سنڌ دشمن ۽ بلوچستان جي قتل عام جو ڀائيوار سمجھن ٿا. حقيقت ۾ھن وقت جيڪا وحشت ۽ بربريت سنڌ سان گڏ بلوچستان ۾ جاري آھي اھي سمورا طمغا ھڪ دفعو وري سندن سينن تي سجايا ويندا. بلوچستان جي وزيراعلى جي ڪا خبر ناھي تـ حقيقت ۾ ھو ڪنھن جو ماڻھو آھي پر آھي تـ پيپلن جي حصي جو ان ڪري پنجابين جي وفاقي حڪومت، فوج، سان گڏ بلوچن جي نسل ڪشيءَ ۾ ھي پڻ برابر جا ڀائيوار آھن. ھن قاتلن سان نـ گڏ نـ بيھڻ جون ڳالھيون ڪرڻ جو کيس حق آھي پر سندن عمل کين قاتل ثابت پيو ڪري. شھيد عرفان لغاري، ناظم جوکيو، نصراللھ گڏاڻي جي قاتلن کي ڪھڙو قانون جي ڪٽھڙي ۾ آندو ويو آھي يا انھن جي قاتلن کي پيپلز پارٽي جي ڊسپلن مان ڪھڙي سزا ملي سگھي آھي. ھا مان سندس خود اعتمادي کي سلام ڪندو آھيان. نواب صاحب جي ڳالھين ۾ ڀلي وزن نـ ھجي پر سائيجن انھن کي وڏي فخر سان بيان ڪرڻ جو فن ڄاڻيندا آھن. موصوف جڏھن ايم اين اي ھو تـ پيپلز پارٽي جي ڪوتاھ نظر قائدين کيس ڪشمير مسئلي تي ھڪ ڪانفرنس ۾ پاڪستان جي وفد جي اڳواڻي طور ٻاھر موڪلڻ جو فيصلو ڪيو ھو. ان بين الاقوامي اھم گڏجاڻي جي پيش نظر کيس ھڪ پرائيويٽ ٽي وي چينل ڪشمير مسئلي تي ڳالھائڻ لاءِ مھمان طور گهرايو ھو ۽ مان سندس اوٽ پٽانگ، ڇسين ڳالھين کي ٻڌي شرم کان ٻڏي ويو ھوس تـ دنيا وارا ڇا سمجھندا تـ سنڌ وارن ڪھڙي ماڻھوءَ کي پنھنجي نمائندي طور ملڪ جي اعلى ترين، قانون ساز اداري قومي اسمبليءَ ووٽ ڏيئي موڪليو آھي. ان واقعي کي ڪيترا سال گذري ويا آھن، اڄ جڏھن سندس خطاب ٻڌڻ جو ”شرف“ حاصل ٿيو تـ مون کي اھو ڏسي افسوس ٿيو تـ جناب نواب وساڻ جي سياسي سوجھ بوجھ اھائي پراڻي آھي جنھن ۾ ٽڪي پيسي جي ڪا بھتري ناھي آئي. حضرت داغ جھان بيٺ گئي وھان بيٺ گئي. ھونئن سنڌ جي حڪومت ۾ رھندڙ يا اپوزيشن ۾ ويٺل اقتداري پارٽين ۾ گهڻو تڻو اھي اڳتي ايندا آھن جيڪي ڪنھن سياسي خاندان سان واسطو رکندا آھن. خاندان جو ھر فرد ليڊر ھوندو آھي. وساڻ فيملي، جيلاني فيملي، سکر جي شيخ فيملي، خورشيد شاھ فيملي، راڻيپور جا پير، پيرڳوٺ جا پير، نواب شاھ جا زرداري، نيو جتوئيءَ جا جتوئي، ٺٽي جا شيرازي، شڪارپور جا سومرا، شيخ، جتوئي، جيڪب آباد جا بجاراڻي، ڪشمور جا مزاري، نئين ديري جا ڀٽا، ڪنھن جا نالا کڻي ڪنھن جا کڻجن...ورثي واري سياست ۽ شخصيت پرستي واري مم سنڌ جي سياست جا سَنڌَ سُڪائي ڇڏيا آھن. اھا وبا رڳو اقتداري پارٽين ۾ ناھي پر ان مرض کان قومپرست ۽ ترقي پسند پارٽيون پڻ آجيون ناھن. بشير قريشيءَ کان پوءِ جيئي سنڌ جون واڳون سياسي نابالغ سندس پاڏي پٽ کي سونپڻ، سائين جي ايم سيد جي سياست جا مالڪ سندس پٽ ۽ پوٽا، ھي قادر مگسي جي پارٽي آھي، ھي پليجن جي پارٽي آھي. نعرا وري ڪھڙا ھڻبا، تنھنجو رھبر منھنجو رھبر سائين جي ايم سيد جي ايم سيد، تنھنجو ساٿي منھنجو ساٿي ڄام ساقي ڄام ساقي، رھبر ڪير قوم جو رسول بخش پليجو وغيرھ.

چوڻ جو مقصد تـ سنڌي سياستدانن جي روين ۾ ڪو مثبت ڦيرو نـ ٿو ڏسجي، بس روائتي ڪم روائتي نموني سرانجام ڏيڻ وارو وھنوار ھلي پيو، رينگٽ جاري آھي ۽ اسان سنڌ جا ماڻھو انھن مختلف رينگٽن جي آوازن تي ڀنڀلجي پيا گد گد ٿيون تـ اجھو ھو نڪتو ٻھڪندڙ جلوس آفتاب جو.....