رقص مين هي سارا جهان

ڪجھ ڏينهن اڳ سائين علي حسين قاضي صاحب سان گڏجي سنڌ جي هڪ وڏي صوفياڻي درگاهه تي محفل سماع جو مزو وٺڻ ويو هوم، جتي سائين ارشاد سومرو، سائين صوفي عبدالحميد سومرو به مليا هيا. اسان جو سماج جيڪو نيم ملان خطره ايمان جهڙن ماڻهن جي ور چڙهيل آهي، اتي ضروري آهي ته ماڻهن جي روح کي راحت ڏيندڙ، دل ۾ محبت، رحم  جا جذبا اڀاريندڙ  اهڙيون محفلون مچن. مون کي تمام گھڻي خوشي ٿي ته درگاهه جي نوجوان متولي هر مهيني (اسلامي ڪيلينڊر)  جي پهرين خميس جي شام (جمع جي رات) تي اهڙي محفل جو اهتمام ڪيو آهي. جڙيل پنڊال پوري نموني ماڻهن سان ڀريل هو، پبڊال ۾ ويٺل  ماڻهن ۾ رنگ، مذهب، ذات، پات، ننڍ وڏائي جو ڪو مامرو نه هيو. سڀ محبت ۽ امن جا پانڌيئڙا هيا.  محفل جي ڪمپيرنگ اسان جو تمام پيارو دوست سائين منظور اڄڻ ڪري رهيو هو. راڳ رنگ جي محفل ۾ صوفي راڳين تمام خوبصورت صوفياڻا ڪلام ڳائي ٻڌندڙن کي خوب محظوظ ڪيو ۽ ماڻهون جھومي پيا. ان راڳ رنگ دؤران ڪي ملنگ گيڙو ۽ ساوا ڪپڙا پهري رقص ڪري رهيا هيا. سندن رقص وجدان وارو هيو، کين خبر ئي نه پي پئي ته سندن پورو جسم پگھر ۾ شم ٿي ويو آهي يا اتي ڪي ٻيا ماڻهون به آهن. مون کي ڪنهن ڪلام جو مصرعو ياد اچي ويو هو ته "رقص میں ہے سارا جہاں". 

پر انهن ڳالهين کان هٽي ڪري ڪي ڳالهيون مون محسوس ڪيون جيڪي هت پيش پيو ڪريان.

راڳ رنگ جي لاءِ مخصوص پنڊال ۾ اڻ ڳڻيا گارڊ پنڊال جي چوڌاري، پنڊال جي ڀرسان جڙيل عمارتن جي ڇتن تي بيٺا هيا. صوفين جي درگاهن تي وزيرن، پيرن، ميرن وارو پروٽوڪل ڏسي مون کي حيرت ٿي. مون سوچيو پئي ته درگاهه جو متولي انهن سڀني پرائيوٽ گارڊن کي پگھارون به ڏيندو هوندو؟ جيڪڏهن واقعي به اهي سڀ پگهاردار اسان جي نوجوان متوليءَ جي حفاظت لاءِ ڀرتي ٿيل آهن ته پوءِ ته کيس لکين روپيه ته محض پگھارن جي مد ۾ ڏيڻا پوندا هوندا. پر جيڪڏهن انهن کان ونگار پئي وهائي ويئي ته اها به صوفياڻي روح جي خلاف ڳالهه آهي!

مون ٻي ڳالهه به نوٽ ڪئي ته اسان جي ان محفل ۾ نوجوان متولي اهو واحد ماڻهون هيو جنهن تي صوفياڻي راڳ جو ڪوبه اثر ڪونه پئي ڏسڻ ۾ آيو. سندس منهن مبارڪ تي جيڪا سختي منڍ ۾ هئي اها آخر تائين قائم رهي، راڳي ويچاري ڪلام ڳائيندي، دوهيڙا هڻندي ڪيئي دفعه سائين جن ڏانهن داد لاءِ نهاريو پئي پر هو ته پنڊ پاهڻ ٿي ويٺل نظر اچي رهيو هو.

ٽين ڳالهه جيڪا مون محسوس ڪئي ته غلاميءَ جي حد تائين ڪريل پيري مريدي وارو رنگ اتي به نظر آيو. ڪيئي ماڻهون نوجوان متولي جي پيرن تي هٿ رکي رهيا هيا، ڪي سندس هٿن کي چميون ڏئي رهيا هيا، هڪ نوجوان ته راڳين کي هزار هزار جا نوٽ متوليءَ جي پيرن کي ڇهي پوءِ ڏئي رهيو هيو.  اسان جي صوفي عالمن پيري مريدي، بزرگي کي ننديو آهي ۽ ان کي انسانيت جي توهين قرار ڏنو آهي پر صد افسوس ته سندن اولاد سندن ئي ٻڌايل اصولن جون ڌڄيون اڏاري رهيا آهن.  مون کي هڪ سٽ سائين بيدل جي ياد پئي اچي ته ”بزرگيءَ کان ڀڄي بيدل رنديءَ جا رنگ رچايا سي“ يا سچل سائين چئي ويو آهي ته ”نه مان مير، نه مان پير، سڄي فقر جو فقير“.

اسان جي صوفي بزرگن پنهنجي شعر و شاعريءَ ۾ جنهن ڳالهه جي تبليغ ڪئي آهي ان تي عمل ڪرڻ جي ضرورت آهي. لطيف هجي يا سچل، بيدل هجي يا روحل فقير، ٻڍل سائين هجي يا انور سائين، خوش خيرمحمد هيسباڻي هجي يا حمل انهن سڀني محبت، امن، ڀائيچاري، سک، شانتي، پيار ۽ پنهجائپ جا درس ڏنا آهن. اچو ته سندن پيغام کي پاڻ به پڙهون، پنهنجن پيارن کي به پڙهايون ۽ اهو آواز پوري ڌرتيءَ جي گولي تي ڦهلايون. انهن جي پيغام تي عمل ڪرڻ ۾ اسان سڀني جي ڀلائي آهي. امن هوندو، محبت هوندي، ايڪو هوندو، سهپ هوندي، هڪ ٻئي جو احترام هوندو ته اسين ترقي ڪنداسين ۽ سک جي زندگي گذارينداسين جيڪا اسان صوفين جي منشا به هئي.