ننڍڙو سوال سنڌ واسين کان

هي 01 آڪٽوبر 2013 جي شام جو قصو آهي  3 بجه جيئن ئي پهرين پيرڊ جو گھنڊ مسٽر علي نواز وڄايو ته ڪلاس جو رخ ڪيم. انوقت ڪلاس ۾ اڃا رڳو هڪ شاگرد پهتل هو. ڪلاس ۾ دوستاڻو ماحول پيدا ڪرڻ ۽ شاگرد کي ڪلاس ۾ ڳالهه ٻولهه تي آماده ڪرڻ لاءِ ساڻس زماني جهان جون ڳالهيون ڪندي هدايت ڪيم ته “کيس ڪوشش ڪري پنهنجي گھر، خاندان ۽ اوڙي پاڙي وارن لاءِ هڪ مثالي ماڻهونءَ جو ڪردار ادا ڪرڻ گھرجي.  جھيڙن جهٽن ۾ پنهنجو پاڻ ۽ ٻين جي جھڳن کي جھڻ ڪرڻ مڙسي ناهي پر جي ماڻهون پنهنجي علم، هنر، حرفت، جدوجهد، محنت سان پنهنجو پاڻ کي ٺاهي ۽ ٻين جي زندگين ۾ آسانيون پيدا ڪري ته اها ئي حقيقي مڙسي چئبي”.   

 منهنجي همٿائڻ تي ان شاگرد پنهنجو اندر کولي منهنجي سامهون رکيو. سندس ڪهاڻي اڄوڪي سنڌ جي ڪهاڻي آهي.

سندس چوڻ هو ته ڳوٺ ۾ سندن برادريءَ جي ماڻهن جو ڳوٺ جي ٻئي برادريءَ جي ماڻهن سان گاهه جي ڀريءَ تي جھيڙو ٿي پيو هو. ٻنهي برادرين جا ڳچ سارا ماڻهون گوڙ تي ڳوٺ جي چوڪ تي گڏ ٿي ويا. ٻنهي برادرين مان شريف ۽ پرامن ماڻهون به هيا پرٻنهي پاسي جي شرارتي ماڻهن جڏهن هڪ ٻئي کي ڪچيون گاريون ڏيڻ شروع ڪيون ته جھيڙو ٽري نه سگھيو. ان جھيڙي ۾ مخالف برادريءَ جا ٻه ماڻهون قتل ٿي ويا جڏهن ته هڪ نوجوان جيڪو سندس سڳو سؤٽ ۽ ڀيڻويو هيو جھيڙي کي ٽاريندي مٿي ۾ گولي لڳڻ ڪري بيهوش ٿي ڪري پيو. اهو پوءِ چار سال بيهوشيءَ واري حالت ۾ رهيو ۽ سندس علاج معالجي تي پندرهن لکن کان وڌيڪ خرچ اچي ويو، پر پوءِ به هو زندگيءَ جي ڏور کي سلامت رکي نه سگھيو ۽ گذاري ويو. پنجن سالن کان پوءِ جڏهن ڌريون خرچ پکا ڪري ڪري ٿڪجي پيون ته کين فيصلو ڪرڻو پيو. ان فيصلي ۾ ٻنهي ڌرين تي جيڪي ڏنڊ پيو ان جي حصي پتي ڏيڻ جي سلسلي ۾ کيس پنهنجي پندرهن جريب زمين تان هٿ کڻڻو پئجي ويو ۽ ائين سندس تعليم حاصل ڪرڻ واري ڪم کي پورا پنج سال بريڪ لڳي ويو هو.

سنڌ جي تعليم جي تباهي تي بحث ڪرڻ وقت اسين ياته استادن، تعليمي ڪامورن، سياستدانن، والدين کي ذميوار قرار ڏيندا آهيون. منهنجي خيال ۾ ته اهو به هڪ سچ آهي پر پورو سچ ناهي. مٿي بيان ڪيل ننڍڙي واقعي تي غور ڪرڻ سان خبر پئجي ٿي وڃي ته جنهن ڳوٺ ۾ فساد ۽ دنگو هوندو اتي تعليمي عمل به متاثر ٿيندو. اهڙي حالتن کي پيدا ڪرڻ  جو ذميوار ڪير آهي؟ هاڻي ٿورو غور ڪيو؛ سنڌ جو ڪهڙو علائقو ۽ ڳوٺ آهي جتي چار گھر رهندا هجن ۽ منجھن برادري ۽ قبائيلي جھيڙا هلندڙ نه هجن؟